Spis treści
"Kaskada" - elitarna jednostka dla VIP-ów
Prowojenni rosyjscy blogerzy wojskowi określają brygadę dronową „Kaskada” (ros. «Каскад») jako „ciepłą posadkę dla urzędników”. Warunki, które w niej panują, nie przypominają bowiem niczego, z czym mierzą się żołnierze na prawdziwym polu walki. Jak donosi „The New York Times” jednostka oferująca szkolenie w nieujawnionym miejscu na okupowanym przez Rosję terytorium Ukrainy (pojawiają się jednak informacje, że chodzi o lokalizację w obwodzie donieckim), to oferta skierowana wyłącznie do politycznie zaangażowanych osób. Dołączenie do niej jest szansą na rozwój kariery i zyskanie przychylności władz w Moskwie.
Służba w „Kaskadzie” pozwala też rosyjskim elitom „ominąć” obowiązkową służbę wojskową i odbyć ją w bezpiecznych warunkach. Conflict Intelligence Team, organizacja analizująca dane o rosyjskiej armii, na którą powołuje się NYT, podaje, że jednostki rozpoznawcze stacjonują zwykle kilkanaście kilometrów od linii walk i są poza zasięgiem artylerii krótkiego zasięgu. Żołnierze mieszkają natomiast w mieszkaniach lub hotelach — nie w okopach.
Polecany artykuł:
Według Andrieja Turczaka jednego z liderów rządzącej partii Jedna Rosja, w wojnie przeciwko Ukrainie służyło ponad 270 prokremlowskich przedstawicieli regionalnych władz i 200 członków młodzieżówki Jednej Rosji. Co najmniej sześciu członków parlamentu, kilkudziesięciu prokremlowskich działaczy młodzieżówki i jeden kosmonauta miało przejść wcześniej przeszkolenie w „Kaskadzie”. Dziennikarze NYT dotarli do kilku osób, które trafiły do „Kaskady”. Żadna z nich nie chciała zdradzić szczegółów odnośnie szkolenia, czy funkcjonowania jednostki. Odmówili oni też wyjaśnienia, dlaczego ich służba wojskowa trwała tak krótko.
Nie ma jednak informacji, ilu członków tej elitarnej jednostki zginęło podczas służby i w jakie działania się angażowali. W 2024 r. w centrum Moskwy pojawił się jednak pomnik dedykowany poległym z "Kaskady", na którym znalazło się 18 nazwisk. To stosunkowo niewielka liczba, jeśli weźmie się pod uwagę łączną liczbę Rosjan poległych podczas trwającej wojny. Według danych Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Ukrainy, na dzień 1 lutego 2025 r. rosyjskie straty bojowe wynoszą 839 040 żołnierzy. Rosja nie podaje oficjalnych danych na ten temat.
Rosyjski sposób na wojsko
W 2023 r. serwis France24 informował, że „Kaskada” powstała jesienią 2022 r. w ramach tzw. systemu BARS (Bojowy Armijnyj Riezierw Strany – Bojowy Rezerwa Armii Państwowej) i jest odpowiedzią na decyzję Władimira Putina o ogłoszeniu „częściowej” mobilizacji wojskowej. Istnienie elitarnej jednostki, która najprawdopodobniej składa się ze stu członków, miało pokazać, że służba wojskowa nie omija nawet polityków - nikt nie jest zbyt ważny, żeby jej uniknąć. Według francuskich mediów miała być też finansowana i wyposażana przez rosyjskie ministerstwo obrony. Od 2023 r. "Kaskada" jest częścią Sił Powietrzno-Kosmiczne Federacji Rosyjskiej. Nie wydaje się jednak, by wnosiła większą wartość operacyjną czy bojową do walk prowadzonych przez Rosjan na terytorium Ukrainy.
Od 2022 r. dowództwo nad nią sprawuje Dmitrij Sablin, wieloletni poseł rosyjskiej Dumy. Twierdzi on, że jednostka obecnie „dysponuje co najmniej 54 załogami obsługującymi 10 typów dronów zwiadowczych i bojowych na froncie”. W 2023 r. „Kaskada” została podporządkowana Siłom Powietrzno-Kosmicznym Federacji Rosyjskiej i przekształcona w brygadę „GROM Kaskada” (ros. ГРОМ «Каскад»). Z opisów udostępnianych przez rosyjskie źródła wynika, że brygada ta specjalizuje się w prowadzeniu rozpoznania powietrznego z wykorzystaniem dronów, takich jak ZALA, Orlan-30, Supercam, czy dronów FPV.
W oczach Kremla jednostka najwyraźniej jest sukcesem, ponieważ w 2024 r. Władimir Putin odznaczył Sablina tytułem Bohatera Federacji Rosyjskiej za dowodzenie "Kaskadą". Co ciekawe, Sablin nie wszędzie jest postrzegany jako "bohater". Po wybuchu wojny w Ukrainie został objęty sankcjami, nałożonymi na niego przez 27 krajów Unii Europejskiej, Stany Zjednoczone, Kanadę, Nową Zelandię i Ukrainę. Nie przeszkadza mu to też w pełnieniu funkcji pierwszego zastępcy przewodniczącego „Bojowego Braterstwa”, czyli organizacji zrzeszającej rosyjskich weteranów.
Podsumowując można powiedzieć, że jednostka „Kaskada” stanowi przykład militarnego formowania o charakterze symbolicznym, służącego bardziej celom propagandowym i politycznym niż realnym działaniom bojowym. Jej istnienie i funkcjonowanie odzwierciedlają szersze zjawiska społeczne i polityczne w Rosji, związane z próbami utrzymania wizerunku zaangażowania elit w działania wojenne przy jednoczesnym unikaniu realnego ryzyka.
