Spis treści
- Ambasador Brodski zaskakuje świat
- MSZ Izraela reaguje
- Ambasador po prostu się wygadał?
- Tajemnicze pociski w Polsce
- Dlaczego Izrael unikał pomocy zbrojeniowej?
- Czy sojusz Rosji z Iranem zmienił kalkulacje Izraela?
- Ukraina potrzebuje Patriotów
- Systemy Patriot co to jest?
Ambasador Brodski zaskakuje świat
W poniedziałek (9 czerwca) ambasador Izraela w Kijowie, Michael Brodski, w audycji blogerki Mariczki Dowbenko oświadczył:
"Systemy Patriot, które kiedyś otrzymaliśmy od Stanów Zjednoczonych, znajdują się teraz w Ukrainie. To izraelskie systemy, które były na wyposażeniu Izraela na początku lat 90. Zgodziliśmy się je przekazać Ukrainie. I niestety, niewiele się o tym mówiło. Ale gdy ktoś twierdzi, że Izrael nie udzielił pomocy wojskowej, to nieprawda".
Ta wypowiedź wywołała niemałe zaskoczenie, ponieważ dotychczas Izrael oficjalnie nie przekazywał Ukrainie pomocy zbrojeniowej.
Wcześniej w tym roku Brodski powiedział, że Izrael wspiera Ukrainę politycznie, ale unika pomocy wojskowej, aby zapobiec zagrożeniom bezpieczeństwa i komplikacjom dyplomatycznym z Rosją.
MSZ Izraela reaguje
We wtorek (10 czerwca) MSZ w Jerozolimie wydało oświadczenie, w którym zdementowało słowa ambasadora Brodskiego:
"Izrael nie przekazał takich systemów Ukrainie" - przekazał resort portalowi Ynet.
Według serwisu, wyjaśnień od izraelskiej dyplomacji zażądała również Rosja.
Rzecznik ukraińskiego MSZ Heorhij Tychyj nie potwierdził ani nie zaprzeczył, że Ukraina otrzymała izraelskie Patrioty. Na konferencji prasowej powiedział, że Kijów z zadowoleniem przyjął sygnały od Izraela o gotowości do udzielenia pomocy militarnej.
„Cieszymy się z sygnałów z Izraela o gotowości do udzielenia pomocy wojskowej” – powiedział Tykhyi na konferencji prasowej.
Według informacji gazety Newsweek powołującej się na pracownika w Jerozolimskim Instytucie Strategii i Bezpieczeństwa (JISS), Izrael ma pomagać Ukrainie dyskretnie, a komentarze ambasadora Brodskiego wskazują na lekceważenie izraelskich interesów narodowych. Ukraińskie media podały, że komentarze Brodskiego potwierdziły to, co było jedynie plotką. Jednak obalenie jego oświadczeń przez Izrael podkreśla skomplikowane stosunki dyplomatyczne z Ukrainą i Rosją.
Wcześniej, bo w maju Grecja zdementowała doniesienia medialne, na temat tego rząd w Atenach prowadzi negocjacje z USA na temat przekazania systemów Patriot Ukrainie.
Ambasador po prostu się wygadał?
Słowa ambasadora, a potem reakcja MSZ Izraela mogą świadczyć, że na pewno są prowadzone rozmowy z Izraelem na temat przekazania systemów Patriot Ukrainie, oczywiście pod ścisłą tajemnicą tak, by wszystkie strony były zadowolone. Można sądzić, że ambasador Izraela na Ukrainie po prostu powiedział o dwa słowa za dużo, za co zapewne dostał reprymendę od swoich przełożonych. Można jednak sądzić, że ujawnił on mimo wszystko prawdę i izraelskie systemy Patriot po prostu systematycznie napływają po modernizacji i przeglądzie w USA na Ukrainie.
Jest to dobra wiadomość pokazująca, że zarówno USA jak i Izrael, które mimo tego, że może nie wspierają Ukrainy w sposób oficjalny z "wielką pompą" to działają po cichu, by zapewnić Ukrainie potrzebne wsparcie.
Tajemnicze pociski w Polsce
Wiosną 2024 r. Izrael wycofał z użycia osiem systemów Patriot po ponad 30 latach ze służby, zastępując je nowocześniejszymi systemami. Oczekiwano, że izraelskie systemy zostaną naprawione i zmodernizowane w Stanach Zjednoczonych, w zakładach producenta, ale nie podano tego do publicznej wiadomości.
W mediach pojawiły się doniesienia, że przedstawiciele Jerozolimy, Waszyngtonu i Kijowa rozmawiają o przekazaniu zmodernizowanego uzbrojenia Ukrainie. Jak zauważa ukraiński portal Defence Express mimo tego, że izraelskie patrioty miały już ponad 30 lat, to były rzadko używane w walce. Według danych izraelskiej armii te systemy obrony powietrznej zestrzeliły tylko 19 celów, z czego pierwszy w 2014 r. Był to UAV, podobnie jak większość innych zniszczonych celów. Jednak w 2014 i 2018 r. Patriotom przypisano zestrzelenie syryjskiego Su-24 i Su-22M4.
Źródło dyplomatyczne poinformowało gazetę The Times of Israel, że Izrael przekazał Stanom Zjednoczonym rakiety przechwytujące na początku tego roku, jednak Ukraina nie otrzymała żadnej z nich rzekomo. W maju „The New York Times” poinformował, że system Patriot bazujący w Izraelu zostanie wysłany na Ukrainę po odnowieniu.
Zgodnie z amerykańskim prawem eksportowym nawet transfery systemów Patriot do stron trzecich muszą uzyskać zgodę Waszyngtonu. Nie jest jasne, czy domniemana decyzja została podjęta przed powrotem prezydenta Donalda Trumpa do urzędu w styczniu.
Dlaczego Izrael unikał pomocy zbrojeniowej?
Mimo próśb Kijowa, Izrael nie przekazywał dotychczas pomocy zbrojeniowej Ukrainie, dostarczał jednak pomoc humanitarną. Izrael nie przyłączył się do zachodnich sankcji przeciwko Rosji i ostrożnie krytykował to państwo, starając się uniknąć otwartego konfliktu z Moskwą. To stanowisko tłumaczono m.in. izraelskimi interesami bezpieczeństwa. Rosja była bliskim sojusznikiem obalonego w grudniu 2024 r. reżimu Baszara al-Asada w Syrii i kontrolowała przestrzeń powietrzną nad tym państwem.
Czy sojusz Rosji z Iranem zmienił kalkulacje Izraela?
Kalkulacje Izraela mógł jednak zmienić wzrost znaczenia współpracy politycznej i wojskowej Rosji z Iranem - skomentował Ynet. Teheran pozostaje głównym wrogiem państwa żydowskiego, a także jednym z czołowych dostawców uzbrojenia do Rosji, w tym rakiet balistycznych oraz wykorzystywanych do ataków na ukraińskie miasta dronów.
Ukraina potrzebuje Patriotów
Kijów wielokrotnie zwracał się do partnerów z prośbą o systemy Patriot do obrony przed zmasowanymi atakami Rosji. Systemy te wykazały wysoką skuteczność, szczególnie w przechwytywaniu rosyjskich rakiet Kindżał. Ukraina posiada obecnie osiem baterii Patriot, z czego sześć znajduje się w użyciu. Wołodymyr Zełenski proponował zakup 10 systemów Patriot. Przedstawiciele władz w Kijowie od dawna mówią o potrzebie wzmocnienia obrony powietrznej w obliczu nieustannych rosyjskich ostrzałów rakietowych.
10 czerwca rzeczniczka Departamentu Stanu Tammy Bruce podczas briefingu prasowego powiedziała, że Stany Zjednoczone popierają działania mające na celu wyposażenie Ukrainy w systemy obrony powietrznej niezbędne do odparcia zmasowanych ataków Rosji.
„Chcemy, żeby oni [przyp. red. Ukraińcy] mieli możliwości obrony powietrznej, absolutnie. Chcemy, żeby byli w stanie bronić się przed nadlatującymi pociskami” – powiedział Bruce.
Zauważyła, że trwają dyskusje, aby kraje europejskie zapewniły Ukrainie dodatkowe systemy obrony powietrznej. Trwają również rozmowy o zakupie amunicji, dodała. Bruce opisała Stany Zjednoczone jako „największego zwolennika i obrońcę Ukrainy”. Odrzuciła twierdzenia, że Waszyngton uniemożliwia Ukrainie zakup systemów Patriot i odmówiła podania szczegółów, mówiąc, że sprawa ta leży w gestii Departamentu Obrony.
„Kategorycznie zaprzeczam, że uniemożliwiamy Ukrainie cokolwiek. Wręcz przeciwnie, zawsze było odwrotnie. Naszym celem jest zakończenie tej wojny i nadal się na tym skupiamy”– powiedział Bruce, gdy zapytano go, dlaczego Stany Zjednoczone nie zezwoliły na sprzedaż Patriotów Ukrainie.
W maju sekretarz stanu USA Marco Rubio podczas zeznań w Senacie na temat budżetu Departamentu Stanu, powiedział, że Stany Zjednoczone współpracują z partnerami z NATO w celu zlokalizowania dodatkowych systemów obrony powietrznej Patriot dla Ukrainy.
„Stany Zjednoczone chcą, aby baterie Patriot mogły zostać przekazane przez inne państwa NATO w ręce Ukrainy” – powiedział Rubio, dodając, że żaden kraj nie jest skłonny zrezygnować z tych systemów, a Stany Zjednoczone nie są w stanie wyprodukować ich wystarczająco szybko.
Na początku maja USA upoważniły Niemcy do przekazania Ukrainie 100 pocisków przeciwlotniczych Patriot. Pod koniec maja dziennik „Washington Post” (WP), powołując się na europejskiego dyplomatę napisał, że Niemcy planują wysłać Ukrainie starsze rakiety PAC-2 Patriot w celu uzupełnienia malejących zapasów amunicji przeciwlotniczej.
W wywiadzie dla CBS News z 13 kwietnia prezydent Wołodymyr Zełenski powiedział, że Ukraina jest gotowa kupić 10 amerykańskich systemów Patriot za 15 miliardów dolarów.
„Znajdziemy pieniądze i zapłacimy za wszystko” – powiedział.
Mimo apeli Kijowa, prezydent USA Donald Trump odrzucił wniosek, oskarżając Zełenskiego o „ciągłe dążenie do zakupu rakiet” i fałszywie obwiniając Ukrainę o sprowokowanie wojny.
Systemy Patriot co to jest?
Systemy Patriot pozostają najskuteczniejszą bronią Ukrainy do przeciwdziałania precyzyjnym i szybkim atakom rakietowym Rosji, w tym hipersonicznym pociskom Iskander-M i Kinżał. Szacuje się, że by zapewnić Ukrainie ochronę do pełnego pokrycia terytorialnego, to potrzeba co najmniej 25 systemów. A minimalna liczba to 10.
W zeszłym roku NATO ogłosiło plan zakupu 1000 pocisków Patriot i przeniesienia produkcji do Europy, co było spowodowane wojną i rosnącym zaniepokojeniem rosyjską agresją.
System obrony powietrznej Patriot (Phased Array Tracking Radar to Intercept on Target) to zaawansowany, mobilny system przeciwlotniczy i przeciwrakietowy, opracowany przez amerykańską firmę Raytheon (obecnie część RTX Corporation). Używany przez wiele krajów, w tym USA, Polskę i Koreę Południową, służy do zwalczania samolotów, dronów, pocisków manewrujących oraz rakiet balistycznych krótkiego i średniego zasięgu. Patriot jest kluczowym elementem zintegrowanej obrony powietrznej w ramach NATO.
Jego sercem jest wielofunkcyjny radar z układem fazowanym, który nieprzerwanie skanuje przestrzeń powietrzną, wykrywając i śledząc dziesiątki celów jednocześnie, nawet w trudnych warunkach atmosferycznych czy przy zakłóceniach elektronicznych. Radar ten, o imponującym zasięgu, umożliwia precyzyjne naprowadzanie pocisków, co zapewnia wysoką skuteczność w dynamicznych scenariuszach bojowych.
Patriot wykorzystuje różne typy pocisków przechwytujących, dostosowane do specyfiki celów. Starsze wersje były skuteczne głównie przeciwko samolotom, ale nowsze, jak pociski PAC-3, zostały zaprojektowane z myślą o neutralizacji rakiet balistycznych. Najnowsze warianty, takie jak PAC-3 MSE, oferują lepszą manewrowość i większy zasięg, co pozwala na zwalczanie bardziej zaawansowanych zagrożeń. Pociski są wystrzeliwane z mobilnych wyrzutni, które można szybko rozmieścić i skonfigurować, a każda z nich obsługuje kilka pocisków, co zapewnia elastyczność w reagowaniu na ataki z różnych kierunków.
Centralnym elementem systemu jest stanowisko dowodzenia, które integruje dane z radaru, zarządza identyfikacją celów i koordynuje odpalanie pocisków. To zaawansowane centrum umożliwia współpracę z innymi systemami obrony, takimi jak THAAD czy Aegis, tworząc zintegrowaną sieć obrony powietrznej. Cały system jest wysoce mobilny, transportowany na ciężarówkach, co pozwala na szybkie przemieszczanie i dostosowanie do zmieniających się potrzeb operacyjnych.
